Türkiye'de İlk İnternet Davaları

AurorA · Forum Ablası Kayıt: Sep 13, 2005 Mesajlar: 6656 Nerden: Nowhere

1- BİRİNCİ OLAY İLK MAHKUMİYET

1 Haziran 1998, Türkiye internet kamuoyu için önemli bir tarihtir. 1 Haziran'da Türkiye'de ilk kez İnternet üzerinde işlenen bir suç sabit bulundu ve sanık A.E.E. TCK'nın 159. maddesinden 10 ay hapse mahkum oldu.

Reuters'in dünyaya geçtiği news.com gibi bazı yabancı haber sitelerinde anında verilen bu gelişmenin aslı şuydu; 7 Aralık 1997 Ankara'da bir grup kör insan, bir arkadaşlarının belediyenin açtığı çukura düşüp yaralanmasını protesto etmek için gösteri yaparlar, olay televizyonda haber olur. Gruptakiler belediye görevlilerince coplanıp dövülür. Aynı gece turk.net'in forum güncel bölümüne dövülme olayını kınayan bir mektup gelir. Bu mektubu okuyan E. de klavyenin başına geçip iki cümleden oluşan bir mektup yazar. O anda farkında değildir, ama polise yönelik hakaret sözcükleri içeren mektubunu göndermesiyle birlikte 1 Haziran'da mahkumiyetle noktalanacak 6 aylık süreç başlamıştır. E. Beyoğlu 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki yargılama neticesinde TCK 159. maddesinden 10 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. Cezası ertelenmiş durumda. 5 yıl içinde bir suç işlerse cezasını çekmek üzere cezaevine gidecek.

2-İKİNCİ OLAY VE İKİNCİ MAHKUMİYET

OLAY

Merkezi İstanbul'da bulunan Yapı Kredi Bankası'nın yan kuruluşu olan Superonline Uluslar arası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Anonim Şirketi abonesi olan İnternet kullanıcılarından gelen yoğun istek üzerine internet ortamında "FORUM : TARTIŞMA PLATFORMU" sayfası açar. Bu platformun amacı internet kullanıcılarına hizmet vermek ve serbest tartışma ortamında her hafta bir konu seçerek abonesi olan kişilerden gelen yazıları bu sayfada yayınlamaktır.

C.A. şirkete bağlı çalışan bir gazetecidir. Görevi ise İnternette yapılan yayınlarla ilgili olarak interaktif bölümler koordinatörüdür.

26.5.1999 tarihinde başlayan yeni sayfanın, (Forum: Tartışma Platformunun) konusu ise TÜRKİYE'DE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ'dir.

Bu sayfaya ilk mesaj 26.5.1999 tarihinde gönderilir. Mesajı gönderen kişi (Bir insan) rumuzunu kullanır.

Diğer internet kullanıcıları da sayfaya gönderilen bu yazıya karşılık; tepkilerini dile getiren görüşlerini gönderirler. Olumlu ve olumsuz tepkiler sayfada yayınlanır.

M.M. isimli kişi de (Bir İnsan) rumuzu ile gönderilen mesajda suç unsuru bulunduğunu bildiren karşı mesajını C.A.'a gönderir ve beğenmediği (Bir İnsan) rumuzu ile gönderilen yazının sayfadan silinmesini ikaz eder. C.A. sayfayı iptal etmez. Sayfadan (Bir insan) rumuzlu yazıyı kaldırmaz. M.M. Adalet Bakanlığına suç ihbarında bulunur. Bakanlık suç konusu web sayfalarının örneklerini C. Savcılığına gönderir. Dava açılması için hazırlık soruşturması başlatılır.

İDDİANAME DÜZENLENMESİ VE İDDİA

İstanbul C.Başsavcılığı Basın Bürosunun 1999/280 Esas, 1999/348 iddia numaralı ve 28.07.1999 günlü iddianamesi ile C.A. hakkında dava açılmıştır.

İddianame ile yüklenen suç dört defa TCK'nin 159.maddesinin ihlalidir.

İddianame C.A.'ı suçlar ve sorumluluğunu şöyle açıklar:

"... ancak sanık C.A., yazılanlarda suç unsuru bulunmadığını düşünerek ikaza rağmen internetteki sahifeyi iptal etmemiş yukarıda arz edilen bir haftalık sürenin bitmesini beklemiş ve bu süre içerisinde Anayasal kuruluşları tahkir ve tezyif eden sözler içeren İnternet sahifesi İnternet kullanıcılarının istifadelerine açık tutulmakla suçun unsurları gerçekleşmiş bulunmaktadır.

Ülkemizde internetle işlenen suçlar bakımından yasal bir düzenleme olmamakla birlikte sanığın durumu, yazı sahibinin kimliğini açıklamayan mevkute sorumlu müdürü veya yayınlatan durumuna benzemekte olup suça konu internet sahifesinin düzenlenmesine önayak olan, ikaza rağmen bu sahifede yayınlanan mesajları internet ortamında silmeyen ve internet kullanıcılarının hizmetine sunan C.A.'ın bu sahifede yer alan aşağıdaki sözlerle müsnet suçları işlediği kanaatına varılmıştır."

İddianamenin sonraki bölümünde ise; gönderilen mesajda yazılı bazı bölümler yer almıştır. Mesajda yer alan bu bölümler iddianamede özetle verilmiş ve bu sözlere yer verilmiş olmakla Cumhuriyetin, Askeri Kuvvetlerin, Emniyet Muhafaza kuvvetlerinin, Adliyenin manevi şahsiyetinin tahkir ve tezyif edildiği görüşüyle TCK'nin 159.maddesinin dört kere uygulanarak cezalandırma istenir.

OLAYDA YAPILAN SAVUNMA:

"Kanunsuz suç olmaz" ilkesinden hareketle müvekkil sanık olmayan bir yasanın ve tanımı yapılmamış bir "suç" fiilinin faili olarak yargılanmıştır.

Superonline A.Ş., ise Türkiye'de internet erişimi sunan, internet ortamında yayıncılık yapan ve interneti yaygınlaştırmaya çalışan bir kuruluştur. Superonline A.Ş.'nin yayın bölümünde çalışan müvekkil sanık C.A İnteraktif Bölümler Koordinatörü olarak görev yapmıştır. Super Meydan, Anket, Referandum, VIP ve Super Chat bölümlerinin koordinatörü olarak çalışmıştır. Kısaca sadece bu bölümlerin oluşturulmasında ve koordinesinde görev yapmıştır.
(....)

Superonline'daki Forumlar genel ya da özel bir başlık altında açılır. "İnsan Hakları İhlalleri" de, yani bu Forum'da yazılarıyla katılmak isteyen internet kullanıcılarının bu konu ilgi alanları içinde ise yazı yazmaları için açılmıştır. Bu forum sayfasında İnternet ortamında gerçek kimlikler değil, rumuzlar kullanılır. Yazısını yazan kullanıcı bir tuşa basarak, yazdığı yazıyı forum alanına eklemiş olur. Nitekim dava konusu olan yazıda bu biçimiyle Forum sayfasına gönderilmiştir. Tuşa basıldığı anda yazı internet üzerinde yayınlanmaktadır. Kullanıcılar forumlarda düşüncelerini dile getirir ve diğer kullanıcılarla tartışabilme olanağını bulurlar. Kendi yazdıkları yazıya gelen cevapları okuyup, yine anında yanıt verebilirler. Bunlar da anında online olarak forum sayfasında yayınlanırlar. Dolayısıyla buradaki "yayın" eylemi 5680 sayılı Basın Yasasının 3.maddesinde yer alan yayın/neşir fiilinden çok ayrı bir fiildir. Bu fiilin yukarıda açıklanan niteliği bakımından yine Basın Yasasının 16.maddesinde sorumlu müdüre yüklenen sorumluluk açısından farklı nitelikleri nedeniyle müvekkil sanığın "sorumlu editör/sorumlu müdür" olarak düşünülmemesi gerekir. Aksi takdirde bu biçimdeki bir kullanım veya sayfaya bu kadar kolay ulaşımın getirdiği sonuç ile; bu sayfaya "Bir insan" rumuzu ile yazı gönderen kişinin görüşlerini savunmak müvekkil sanığa düşmektedir.

Superonline'da forumlara gelen mesajlarda uygulanan yöntem ise , foruma gönderilen mesajların belli bir süre forumda kaldıktan sonra daha fazla yer tutmamaları ve diğer mesajlara yer açılması için silinmeleriydi. Zaten forum alanlarına gelen tüm mesajların okunması da, fiziki olarak imkansızdır.

Bu davanın yargılama konusunu oluşturan yazı "Tartışma Platformu" genel başlığı altındaki forum alanına 26 Mayıs 1999 tarihinde rumuzuyla gönderilmiştir. "Türkiye'de İnsan Hakları İhlalleri" başlıklı, sekiz bölümden oluşan bir yazı olarak rumuzuyla sayfada yer alması da yukarıda açıklanan yöntemle gerçekleşmiştir.

Bu yöntem, müvekkil sanık C.A.'ın geliştirdiği bir yöntem değil, Superonline'ın uyguladığı bir ilkedir. Sözü geçen yazı, dört gün yayında kalmış ve haftalık güncelleme sırasında silinmiştir.

Yukarıda açıklandığı gibi yazı sahibinin kimliğini saptamak olanaksızdır. Forumlara yazı İnternet bağlantısı olan her yerden gönderilebilir ve bu yazı doğrudan doğruya sayfaya girer. Bu yazı için de öyle olmuştur.

Yazılı basında veya televizyon veya radyoda ise haberlerin, yorumların, eleştiri yazılarının önceden görülmesi ve üzerinde yayın fiili bakımından sorumlu müdürün karar vermesi olanaklıdır. Oysa İnternet ortamında editörlük görevi olan müvekkil sanık C.A. diğer kişiler gibi dava konusu olan yazıyı diğer internet kullanıcıları gibi yayınlandığında görebilir, nitekim yayınlandığında görmüştür. Yayın öncesi yazıların biriktiği herhangi bir yer yoktur. Uygulanabilecek herhangi bir filtre Superonline sistemi ve sayfayı işletenler bakımından böyle bir filtre kullanılamaz ve bu internetin özelliğine de aykırıdır. Örneğin uzun bayram tatillerinde tatilin ilk günü foruma konan bir yazı, tatil süresince yayında kalır. Forum sayfasının editörü bu yazıyı mesaisinin başladığı zaman diğer kullanıcılar gibi forum sayfasından okuyabilir. Benzer durum hafta sonu tatili için de geçerlidir. Cuma akşamı konan bir yazı pazartesi günü editör tarafından okunur. Hatta akşam konan bir yazı yayında kalır. Genellikle internet ortamındaki diğer forum alanlarında da aynı yöntem geçerlidir. Bunları internetin yazılı basından farklı olan yanları ve nitelikleridir.

Sonuç olarak, kim tarafından yazıldığının saptanması veya asli fail olarak yazıyı yazan kişinin de İnternet ortamında fail olarak yargılanması olanaksız iken müvekkil sanık katılmadığı; ama sayfada yayınlanmış bu yazı nedeniyle yasası bulunmayan ve tanımı yapılmamış bir suçtan dolayı yargılanmamalıdır.

Ceza Hukuku "Nullum crimen nulla poena sine lege = Kanunsuz suç ve ceza olmaz" ilkesi üzerine kuruludur. Bu ilke, ceza hukukunda; kanunda açıkça hüküm bulunmayan hallerde, var olan hükümlerden yola çıkarak, yorumla suç ve ceza oluşturulamayacağı (kıyas yasağı) anlamın da kabul edilmiş bir ilkedir.

Halen yürürlükte bulunan Türk Ceza Kanununun 525/a, b, c ve d harfli maddeleri; bir elektronik ortamda program, veri ve unsurların örneğin ele geçirilmesi veya bozulması gibi suçları düzenlemekte bu suçları tanımlamaktadır. Ancak internet ortamında işlenen suçlarla ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. İnternet ortamında örneğin başkasının özel hayatına gerek kişiler, gerekse veriyi iletme görevi üstlenen (servis sağlayıcılar gibi) kuruluş ve kurumlar tarafından yapılan müdahale hali, özel olarak düzenlenip suç tipleri sayılmamıştır.

Ceza Yasamız, suçun basılı eser niteliğindeki süreli yayımlarda işlenmesi halinde, yayınevi sahibi ve yazı işleri müdürünü de sorumlu tutmaktadır. Tartışılması gereken önemli konulardan birisi ise örneğin, servis sağlayıcıların sorumluluğunun ne olacağıdır.Sadece C.A'ın sanık sayılması ve fiili gerçekleştiren gibi yargılanması doğru mudur? Superonline'ın Servis sağlayıcısı olarak taşıyıcı fonksiyonlarını yerine getirirken, içerik ile ilgili hukukî bir sorumluluğunun olup olmayacağının üzerinde durulması gerekir. Örneğin, 1 Ağustos 1997 tarihli Alman "Bilgi ve Haberleşme Hizmetleri Kanunu"da düzenleme vardır, ama Türk mevzuatında herhangi bir düzenleme yoktur.

İnternet ortamındaki iletişim hukuku bakımından suç ve cezalar ceza hukukunun yukarıda sözü edilen temel ilkesi dikkate alınarak tanımlar düzenlenmelidir. Bu dava dosyası bakımından C.A. hakkında hüküm verilmesi halinde; yasada suç olarak tanımlanmayan ve tanımı bulunmayan bir eylem nedeniyle hüküm verilmiş olarak cezalandırılmış olacaktır."

MAHKEME OLAYDA MAHKUMİYET KARARI VERMİŞTİR

İstanbul 4.Ağır Ceza Mahkemesi 1999/225 Esas, 2001/56 Karar ve 27.03.2001 günlü kararı ile C.A. hakkında mahkumiyet kararı verir. Mahkeme Coşkun Ak’ın neden sorumlu olduğunu şöyle açıklar :

"Bir internet kullanıcısı olan M.M isimli kişi tarafından yazının suç unsuru içerdiği ve derhal isilinmesi konusunda yetkili kişiye yine internet kanalı ile mesaj gönderdiği, sanığın silme imkanı olduğu halde silinmemiş ve bunun üzerine yetkili kişi hakkında Adalet Bakanlığına suç duyurusunda bulunmuştur.

Daha sonra mesajın içeriğini inceleyen mahkeme; Türkiye Cumhuriyetini , Askeri Kuvvetleri, emniyet muhafaza kuvvetlerini, Adliyenin manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif suçundan ayrı ayrı 1 er yıl ağır hapis cezası vermiştir.

Verilen her bir yıl ağır hapis cezası ayrı ayrı TCK'nun 59.maddesi uygulanarak sanığın iyi hali nedeniyle 1/6 nispetinde indirilerek 10 ay ağır hapis cezasına çevrilmiştir. Daha sonra ayrı verilen 10 aylık hapis cezaları toplanmış ve C.A. hakkında 40 ay ağır hapis cezası verilmiştir. "

Bunun üzerine C.A. ve Avukatı Yargıtay 9.uncu Ceza dairesine temyiz için başvurdu. Yargıtay 9. Ceza Dairesi

1- Gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenmesi açısından öncelikle adı geçen şirkette konumunun ne olduğu, foruma internet ortamında elektronik posta ile göndeirlen suçlamaya konu yazılara müdahale etme görev ve yetkisinin bulunup bulunmadığı, müdahale etme yetkisinin bulunmaması halinde bu yetkinin kime ait olduğu hususunun ilgili kurumdan gerekli bilgi ve belgelerle sağlanarak saptanması;

2- Mahkemce üniversitelerin bilgisayar ve ceza hukuku kürsülerinden seçilecek internet konusunda uzman bilirkişi kurulu ile keşif yapılarak Superonline A:Ş'nin bir servis sağlayıcı mı, erişim sağlayıcı mı yoksa her iki fonksiyona birlikte mi sahip olduğu, internet servis sağlayıcı olması durumunda sahibinin kim olduğu, ayrıca dava konusu yazının yayımlandığı forumun ve web sitesi sisteminin bir işletene (moderatör) bağlı olup olmadığı hususlarının saptanmasından sonra sanığın hukuki durumunun taktir ve tayini gerekirken eksik soruşturma ile hüküm kurulması
gerekçeleriyle hükmün bozulmasına oy çokluğu ile karar vermiştir.

Yargıtay'ın kararı bozmasından sonra davayı yeniden inceleyen İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi bozma ilamında belirtilen hususların araştırılmasına yer olmadığını belirterek ve eski kararında direnerek ancak hapis cezasını günlüğü 5 bin liradan para cezasına çevirerek, sanık hakkında 6 milyon TL ağır para cezası vermiştir.

Bunun üzerine C.A. ve Avukatı yeniden temyize başvurmuşlardı. Bu ikinci temyizde dosya Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nda görüşülmüştür. Ancak Genel Kurul'da olayın internetle ilişkili olarak bir değerlendirme yapılmaksızın TCK 159'uncu maddesine eklenen "Birinci fıkrada sayılan organları veya kurumları tahkir ve tezyif kastı bulunmaksızın, sadece eleştirmek maksadıyla yapılan yazılı, sözlü veya görüntülü düşünce açıklamaları cezayı gerektirmez" hükmünün işletilmesini istedi.

Böylece İsatnbul 4. Ağır Ceza Mahkemesince yeniden değerlendirilen dava 24 Nisan 2003 tarihinde sonuca vardı ve C.A. için yazının bizzat kendisi tarafından yazılmamış olması karşısında mahkumiyetine yeterli delil bulunmadığı ve sanığın yazılan yazıların düşünce ve fikir özgürlüğü sınırları içerisinde kaldığı sanısı ise son yapılan ve fikir ve düşünce özgürlüğünün sınırlarını genişletmeyi uygun gören yasa koyucunun amacına uygun olarak sanık lehine değerlendirme yapılarak, sanığın beraatına kararı verildi. Böylece 1999'dan bu yana sürmekte olan Türkiye'nin ilk Internet davası beraatla sonuçlanmış oldu.

3-DİĞER ÜLKELERDEKİ DAVALAR

Benzer bir dava da Almanya'da CompuServe firmasının eski genel müdürü olan Felix Somm, pornografik yazıların yayınına yardımcı olduğu gerekçesiyle hukuki olarak birbiriyle ilişkili olan on üç davada suçlu bulunmuştur. Münih Bölge Mahkemesinde Mayıs 1998'de iki yıl hapis ve 100.000 Alman Markı para cezasına çarptırıldı .

Bu karar çok tepki çekti ve Kasım 1999 bir Alman eyalet mahkemesi tarafından bozuldu. Alman hükümeti bu dava sırasında İnternet Servis Sağlayıcılarının yükümlülükleriyle ilgili yasalarına açıklık getirdi. Şimdi Alman 1997 Teleservis Yasası uyarınca "İnternet Servis Sağlayıcıları, sağladıkları hizmette bulunan yasa dışı malzemeden, ancak içerikten haberdar iseler ve söz konusu içeriğin engellenmesi ya da kaldırılması teknik açıdan mümkünse sorumlu tutulabilirler."

Bilmeye dayalı yükümlülük şartı, 1996 tarihli Birleşik Krallık İftira Yasası'nda (Defamation Act 1996) da bulunmaktadır .

Kaynak: http://www.hukuki.net/hukuk/index.php?article=259 (Barış Günaydın tarafından yazılmıştır)

Bugün araştırma yaparken bulduğum bu bilgiler oldukça ilginç geldi. Bu olaylar umarım forumları kullanırken dikkatli olmamız gerektiği konusunda uyarır bizleri Smile

_________________
Ben de insanım lan!

Sponsor Linkler

bindokuzyuz84 · Tarih: Prş Oca 31, 2008 4:04 am Mesaj konusu:

bunu okumak bile yeterince uyardı üstad Very Happy

_________________
..Notalarına yaklaş aşkın !